• Home
  • Genel
  • 145 yıl önce Sultan Abdülhamid’e karşı darbe girişimi  

145 yıl önce Sultan Abdülhamid’e karşı darbe girişimi  

Sultan II. Abdülhamid, kendisinden iki yaş büyük kardeşi Sultan V. Murad’ın yerine tahta geçmişti. Sultan V. Murad’ın tahttan indirilme sebebi sinir sisteminin padişahlığın ağır yükünü kaldıramayışı ve cinnet geçirmesiydi. Zaten bu sebepledir ki, cülusu gerçekleşmiş ama ikinci ayağı olan kılıç kuşanma (Avrupa’da taç giyme’nin karşılığıdır) merasimi yapılamamıştı (bu, padişahlık prosedürünün tamamlanamadığı manasına geliyordu). Ancak üç ay tahtta oturabilen Sultan Murad, rahatsızlığının iyileşmemesi üzerine hal edilmiş ve yerine kardeşi Veliahd Abdülhamid tahta geçirilmiş (31 Ağustos 1876), hal edilen Sultan Murad ise ailesi ve hizmetkârlarıyla birlikte Dolmabahçe Sarayı’ndan Çırağan Sarayı’na nakledilmişti. 

1877-78 Türk-Rus Harbi’nin bitmesinden sonra Ruslarla imzalanan 3 Mart 1878) Ayastefanos Antlaşması’nın iki ay sonrasında Ali Suavi, bu ağır yenilginin ve Osmanlı tarihinin Karlofça’dan sonra en ağır şartları haiz antlaşmanın olumsuz etkilerinin hissedildiği, Rumeli muhacirlerinin şehri adeta istila ettiği bir hengamede sabık Sultan V. Murad’ın akıl sağlığının düzeldiği, dolayısıyla yeniden padişah olması gerektiği iddiasıyla harekete geçti. Niyeti, Çırağan Sarayı’nı basarak V. Murad’ı kurtarmak ve onu kaçırarak tekrar tahta oturtmak, bir tür darbe yapmaktı.  

Ali Suavi planını gerçekleştirmek uğruna 20 Mayıs 1878 günü Kuzguncuk’a geçerek orada bulunan muhacirlere ateşli nutuklar çekti, onları galeyana getirdi. Kendisi de onların kılığına girerek bir mavnaya binip Çırağan Sarayı’nın rıhtımına çıktılar. Plana göre bir kısım muhacirler ise saraya karadan hücum edeceklerdi.  

V. Murad öğle yemeğini yerken baskın yapıldı. Muhafızlardan birkaç haklandıktan sonra Ali Suavi, Nişli Salih Çavuş adlı işbirlikçisiyle beraber sarayın alt kat salonuna girince V. Murad gürültüye koşup gelmiş, Ali Suavi kendisine “Efendimiz! Sana biat etmeye geldik, bizi Moskof’tan kurtar!” diye haykırmıştı. V. Murad şaşırmış, yalnız Sultan Abdülhamid’i kastederek “Biraderi ne yaptınız?” diye sormuş, Ali Suavi de “Önce size biat edecek, sonra onu tahttan indireceğiz” cevabını vermiş, ardından koluna girerek merdivenden aşağı indirmeye koyulmuştu.  

İşte bu sırada baskın sarayın dışında duyulmuş ve Beşiktaş Muhafızı Yedi Sekiz Hasan Paşa yetişmiş, muhafızlarıyla sarayı sardıktan sonra içeriye girmişti. V. Murad’ın koluna girmiş bulunan Ali Suavi’nin kafasına kalınca bir sopa ile vurmak suretiyle onu cansız yere sermişti.  

Hadisenin duyulması üzerine Sultan Abdülhamid tarafından Çırağan Sarayı’na sevk edilen bir tabur asker ile baskına gelen muhacirler arasında meydana gelen müsademe sırasında bir rivayete göre 23, başka rivayetlere göre ise 60 kadar muhacir öldürülmüştü. 15 kadar da yaralı vardı. Kaçabilenler kaçmış, kalanlar ise tutuklanmıştı. 

Bunun üzerine iki soruşturma (tahkik) heyeti kurulmuş, birinin başına Mabeyn Müşiri Eğinli Said Paşa, diğerinin başına ise Mabeyn Başkâtibi Küçük Said Paşa tayin edilmişti. Soruşturmalar derinleştirildikçe meselenin Ali Suavi’nin çılgınca girişiminden ibaret olmayıp derin bağlantılara sahip olduğunu, hatta İngiltere ve Rusya’nın da bu girişimde parmağı olduğunu gösterecekti. 

Bu bir avuç maceraperestin çılgınlığı gibi görünen hadise Sultanın güvenlik endişelerini artıracak ve onu sıkı tedbirler almaya sevk edecek, Sultan Abdülhamid’in idare karakterinin değişmesine yol açacaktı.   

Bir yanıt yazın